Komercjalizacja kolumbijskiej przemocy – sicarios, Narcos i Taniec z Gwiazdami.

W tym przypadku mamy do czynienia z inną formą komercjalizacji przemocy niż w przypadku sicarios. Nie mówimy tutaj o komercjalizacji aktów przemocy, tylko o komercjalizacji historii związanych z przemocą. Czasy działalności Escobara są oczywiście tematem na inną pracę, ponieważ jego działalność po dziś dzień wzbudza kontrowersje – dość stwierdzić, że nie wszyscy oceniają Escobara negatywnie. Serial wydaje się świetnie przemyślany pod kątem biznesowym. Twórcy serialu poddali historię obróbce, dodali narratora – co było ukłonem w stronę publiki amerykańskiej oraz jak mówi sam Jose Padilha (jeden z reżyserów pierwszego sezonu Narcos): “We wanted to create a series that would interest two audiences, the North American and Latin viewers.” (ang. Chcieliśmy stworzyć serial, który zainteresuje dwie publiczności – amerykańską i latynoską). To wszystko prowadzi mnie do konkluzji, iż produkcja serialu Narcos była świetnie przygotowana od strony biznesowej, ponieważ łączyła temat, który jest atrakcyjny dla widza (narkotyki, przemoc, kolumbijska przyroda) oraz zabiegi mające na celu, aby serial był łatwy w odbiorze dla bardzo różnej widowni.

Ostatnim przykładem komercjalizacji, a w zasadzie celebryzacji przemocy, jest decyzja, aby wśród uczestników kolumbijskiej edycji Dancing with the stars byli John Frank Pinchao – były policjant przetrzymywany przez FARC oraz Ana Pacheco – była członkini FARC. Sam producent wykonawczy Fox Colombia, które zajmuje się realizacją kolumbijskiej wersji show, wskazał, że wybór tych osób na uczestników był dla części widowni kontrowersyjny: “Some people on social media have questioned our choices, saying Ana and John aren’t real celebrities, but overall the reaction has been more positive than negative.” (Niektórzy kwestionowali w social mediach nasze wybory, twierdząc, że Ana [Pacheco] i John [Pinchao] nie są prawdziwymi celebrytami, ale ogólnie reakcje była raczej pozytywne niż negatywne). 

Źródło: https://www.csmonitor.com/World/Making-a-difference/Change-Agent/2016/0115/Former-enemies-share-samba-in-Colombia-s-Dancing-with-the-Stars

Zdaniem twórców tanecznego show, uczestnictwo Pinchao i Pacheco jako uczestników programu, miało pokazać Kolumbijkom i Kolumbijczykom, że można, a może nawet, powinno się dążyć do pokoju w państwie i wybaczeniu sobie dawnych win – “We want the show to awaken solidarity. We weren’t just looking for great dancers and celebrities, what inspired us was to show the reality that faces Colombia, it’s about living together, and what’s ahead for us as peace talks enter their final phase.” (Chcieliśmy, aby show obudziło solidarność. Nie szukaliśmy tylko świetnych tancerzy i celebrytów. Tym, co nas zainspirowało było pokazanie, rzeczywistości, której Kolumbia stawia czoło. Chodzi o wspólne życie i o to, przed czym staniemy, gdy rozmowy pokojowe wejdą w fazę końcową).

Co wydaje się bardzo istotne, Pacheco i Pinchao byli tancerzami w pierwszej pilotażowej edycji kolumbijskiej wersji tanecznego show, która była emitowana od 12 stycznia 2016 roku, oficjalne porozumienie pokojowe pomiędzy FARC a Juanem Manuelem Santosem (prezydent Kolumbii w latach 2010-2018) zostało podpisane dopiero jesienią 2016 roku. Tym samym wśród celebrytów bądź innych osobliwości kolumbijskiego show-biznesu, znalazła się była członkini FARC i ofiara działania tej organizacji.

Historia Pacheco dodatkowo komplikuje sprawę. Przede wszystkim Pacheco była członkiem FARC jako nastolatka. Ona sama utrzymuje, że zajmowała się jedynie gotowaniem i nigdy nie wzięła do ręki karabinu. Być może to wpływa na to, iż kolumbijskie społeczeństwo nie postrzega jej aż tak negatywnie, jak większość bojowników FARC? Ciężko jest to stwierdzić. Jednak nie zmienia to faktu, że w jednej edycji tego samego show, brała udział osoba, która była uczestnikiem FARC oraz osoba, która była przez wiele lat przez dziewięć lat przetrzymywana przez FARC. Myślę, że dla większości osób z zachodnioeuropejskiego kręgu kulturowego jest to dosyć kontrowersyjne. 

Zresztą, zbliżając się powoli do końca, pozwolę sobie, może lekko ironicznie powiedzieć, że nie jest to jedyny kontrowersyjny moment związany z FARC i tańcem. Podczas imprezy sylwestrowej, w obozie przejściowym dla byłych członków FARC dwóch uczestników misji obserwującej ONZ postanowiło potańczyć z byłymi członkami FARC. Ówczesny lider FARC – Rodrigo Londoño, pseudonim „Timoschenko” – uznał to za wielce niestosowne. W podobnym tonie utrzymane jest oficjalne stanowisko ONZ. W zasadzie można by popełnić osobną pracę dotyczącą związków tańca z FARC – np. po osiągnięciu porozumienia pokojowego bogotańczycy wyszli na ulice i tańczyli z radości.

Tak jak pisałam już powyżej, nie chcę oceniać opisywanych zjawisk. Sytuacja kolumbijskiego społeczeństwa jest zupełnie inna niż polskiego – jest to z pewnością truizm, ale warty podkreślenia. Mieszkańcy Europy chętnie podejmują się oceny moralnej zjawisk, które są im całkowicie obce. Ludzi interesuje to co złe. Chętnie sięgamy po to, co jest związane z przemocą, bólem i krwią. Podobnie jest w omawianych przeze mnie przypadkach. Sicarios dokonują aktów przemocy, aby zarobić. Twórcy serialu Narcos sięgnęli po historię kartelu z Medellín, ponieważ wiedzieli, że taka historia zdobędzie serca widzów praktycznie na całym świecie, co pozwoli im wygenerować zyski. Najtrudniejsze w odbiorze jest dla mnie jednak casus kolumbijskiej edycji Tańca z gwiazdami, ponieważ jest to zupełnie inny wymiar komercjalizacji przemocy. Z osoby, która była w FARC uczyniono celebrytkę, której powinno się kibicować w tanecznym show. A z drugiej strony jako jednego z jej przeciwników w tym show, postawiono osobę, która prawie przez dekadę była przetrzymywana przez FARC.